De vraag hoe de samenleving omgaat met ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken en hoe de overheid daar richting aan kan geven is iets wat Annemarth Idenburg altijd heeft gefascineerd. Als directeur van het Trendbureau Overijssel verkent ze langetermijnontwikkelingen en voedt daarmee het debat over de toekomst van Overijssel. Politieke bestuurders kunnen deze verkenningen gebruiken bij het vormen van beleid.
Beleid maken in een complexe wereld is geen eenvoudige opgave. “Alles hangt samen en er is geen beste oplossing”, vertelt Annemarth Idenburg. Op 24 november is ze een van de keynote sprekers op Congres Natuurlijk. Ook voor natuurinclusief bouwen is niet één goede manier. “Je zult telkens een stap moeten zetten en al doende leren wat werkt en wat niet.” Ook al is er geen kant-en-klare blauwdruk, uitstellen van natuurinclusieve gebiedsontwikkeling is geen optie. “We zien dat hoe we nu omgaan met de fysieke leefomgeving niet houdbaar is.”
Andere keuzes
Als het gaat over de woonwensen van toekomstige generaties is Idenburg minder stellig. Volgens haar is het te kort door de bocht om te stellen dat jongeren van nu meer waarde hechten aan de natuur dan jongeren van vroeger. “Het is altijd lastig om van leeftijd van verschillen tussen generaties te onderscheiden. Maar internationaal is er wel een tendens dat jongeren van nu andere keuzes maken dan hun ouders en grootouders. Zo hechten ze relatief meer waarde aan privétijd dan aan werk en wat je daarmee verdient. Over waar dat aan ligt kun je enkel speculeren. Is het omdat jongeren in hun eigen tijd meer ruimte voelen voor zingeving dan in de tijd van de baas? Of omdat ze het gevoel hebben dat het niet uitmaakt hoeveel je verdient, omdat ze het idee hebben dat de belofte dat hard werken automatisch leidt tot meer welvaart voor hen niet meer opgaat? Dat jongeren van nu veel stress ervaren is ook een internationaal fenomeen.”
Ecosystemische benadering
Hoe jongeren denken over de samenleving en hun positie daarin is niet meteen leidend voor hoe hun toekomstige baan en huis eruit zou moeten zijn. Bouwen voor de toekomst heeft meer nodig dan een scenario over hoe toekomstige generaties willen wonen en werken, stelt Idenburg. Net als dat natuurinclusief bouwen meer nodig heeft dan alleen een ontwerp dat ruimte geeft aan natuur in gebouwen, straten, wijken en steden. Hiervoor is een ecosystemische benadering vereist die rekening houdt met de verwevenheid van maatschappelijke vraagstukken. “Ik denk dat de volgende generatie bouwers, ontwerpers, planners en beleidmakers, bestuurders en bewoners, daar minder moeite mee heeft.”
Gezamenlijk leiderschap
Idenburg kiest haar woorden zorgvuldig als ze dit probeert uit te leggen. “Mijn generatie is opgeleid en opgevoed met het idee dat grote opgaven om grote oplossingen vragen. Het Moonshot-denken. Tegenwoordig is de overtuiging dat zo’n technocratische benadering vaak niet werkt. Veel opgaven zijn niet statisch, maar steeds in beweging, waardoor plannen steeds aangepast moeten worden aan een nieuwe situatie. Jongeren begrijpen dat goed. We zien het in de manier waarop jongeren zich organiseren en spreken over gezamenlijk leiderschap en niet over de leider die het voor de rest bepaalt. Dat werkt hopelijk door op de manier waarop zij de toekomst gaan vormgeven.”
